Omega masne kiseline

(omega-3 masne kiseline, omega-6 masne kiseline, ω-3, ω-6, nezasićene masne kiseline, vitamin F)

Esencijalne masne kiseline su one koje čovek mora da unosi hranom jer ih ne može sintetizovati i neophodne su za biološke procese. Pod tim pojom se ne podrazumevaju masne kiseline koje služe kao gorivo u organizmu.

Kada su otkrivene 1923. godine esencijalne masne kiseline su nazvane vitaminom F, ali je 1929. godine odlučeno da se klasifikuju kao masti.

Fizičke i hemijske osobine

Poznate su dve masne kiseline koje se smatraju esencijalnim za čoveka: α-linolenska kiselina (ω-3 masna kiselina) i linoleinska kiselina (ω-6 masna kiselina).

Esencijalne masne kiseline su polinezasićene masne kiseline sa dvostrukom vezom na trećem ili šestom ugljenikovom atomu brojano od poslednjeg ugljenikovog atoma. Sve masne kiseline imaju dva kraja: na početku se nalazi karboksilna grupa (-COOH) i taj kraj se označava kao alfa, a na kraju se nalazi metil grupa (-CH3) označena kao omega.

ω-3 masna kiselina
ω-6 masna kiselina

Biološka uloga

U organizmu esencijalne masne kiseline imaju veći broj funkcija, ali za svaku od njih je od presudne važnosti odnos između unetih ω-3 i ω-6 kiselina. Njihovo delovanje se najbolje može okarakterisati samo posmatranjem međusobnih interakcijama, a ne delovanjem svake posebno.

Esencijalne masne kiseline deluju na:

  • Ikozanoidne signalne molekule i na taj način utiču na zapaljenske procese i mnoge druge ćelijske funkcije;
  • Endokanabinoidne supstance koje deluju na određene receptore. Na taj način utiču na raspoloženje, ponašanje i zapaljenske procese;
  • Lipoksine koji imaju imunomodulatornu i antizapaljensku ulogu posebno u prisustvu aspirina;
  • Izofurane, neurofurane, izoprostane, hepoksiline, itd.


Osim toga esencijalne masne kiseline stvaraju lipidne strukture koje imaju uticaj u ćelijskoj signalizaciji i deluju na neke funkcije DNK molekula.

Prirodni izvori

Izvori masnih kiselina su riba (posebno haringa, losos, tuna), školjke, laneno seme, ulje konoplje, sojino ulje, ulje od uljane repice, semenke bundeve i suncokreta, lisnato povrće, orasi, piletina, jaje, avokado, cerealije.

Poremećaji

Avitaminoza

Nedostatak esencijalnih masnih kiselina dovodi do dermatitisa koji je sličan kao i u slučaju nedostatka cinka i biotina.

Osim toga nedostatak dovodi i do osteoporoze, pojave akni i ekcema.

Hipervitaminoza

Negativni efekti esencijalnih masnih kiselina se najčešće javljaju zbog povećanog odnosa ω-6 u odnosu na ω-3 masne kiseline koji se javlja usled zagađenja vazduha, pušenja i pasivnog pušenja. Optimalan odnos ω-6 u odnosu na ω-3 masne kiseline je 4 : 1 ili niži, a najveći broj namirnica sadrži odnos 10 : 1 pa čak do 30 : 1.

Povećani odnos dovodi do pojave artritisa, zapaljenskih procesa i kancera.

Preporučene dnevne količine

Obzirom da je reč o makronutrijentima za njih ne postoje preporučene dnevne količine već se za makronutrijente uvodi »prihvatljiv unos« i »prihvatljiv opseg distribucije«. Prihvatljiv unos ω-3 masnih kiselina za muškarce iznosi 1,6 grama dnevno, a za žene 1,1 gram dnevno.

Za ω-6 masne kiseline još nije utvđen prihvatljiv unos.

Upotreba u medicini

Upotreba masnih kiselina u medicini još nije u velikoj meri prisutna jer nisu jasno pokazani njihovi pozitivni efekti, ali se smatra da bi se mogle koristiti u lečenju:

  • lečenje depresije i drugih mentalnih poremećaja,
  • kardiovaskularnih bolesti,
  • zapaljenskih procesa,
  • poboljšanje kognitivnih sposobnosti (sposobnost pamćenja, mišljenja, učenja),
  • kancera.

Masne kiseline doprinosi zdravlju kože i kose, a pruža i izvestan stepen zaštite protiv štetnog delovanja X-zraka.

Osim toga potpomažu rast, opšte dobro stanje čoveka, utiču na aktivnost žlezda, čine da kalcijum bude dostupniji ćelijama, suzbijaju oboljenje srca, pomažu u smanjivanju telesne mase.

15 мишљења на “Omega masne kiseline”

  4. nog

    LAS VEGAS (KTNV) — A woman hit it big at a downtown casino this week sticking to a Las Vegas classic. The festive atmosphere of winnings and jackpots, tons of gold coins – all of this is available in this extraordinary slot! If you’re missing the thrills and frills of Las Vegas – just open it and let yourself rock and croak! LAS VEGAS (KTNV) — A woman hit it big at a downtown casino this week sticking to a Las Vegas classic. A musical revolution at slots? That's a good idea. Elvis Presley slots created by IGT software provider are so popular because they are devoted to this legendary singer, the „King of Rock and Roll“ and incorporate great images together with the music favorites of many fans. They include Elvis The King, Elvis Little More Action (the name obviously being inspired by the well-known „less conversation“ phrase) and Elvis Multi-Strike. This is a lot of free slots Elvis fun and real money gaming experience combined with legendary musical hits.
    http://xn--2i0bu0fl9h8lj91j6tk.com/bbs/board.php?bo_table=free&wr_id=10196
    Online poker with friends should be a memorable experience. To boost the social element and make your poker party pop, you could have everyone join in on a conference video call, so you’re all on screen while you play. Or you could take things up a notch and hire an atmospheric venue from a virtual events platform. Glamorous bars, sultry lounges and sweeping ballrooms are all out there if you look for them. You can even get staff. For added edge, you could have a dress-up theme and even choose a menu of food and drinks to complement your theme. The only limit is your imagination! The PS school’s knowledge base includes 21 poker courses (each with 5 to 38 lessons; the lesson is a comprehensive article on a specific topic). In the “Live Training” tab, live broadcasts of the game of the leading players are held daily, where they demonstrate the use of poker concepts in practice. The PokerStars school not only gives players the opportunity to improve their playing skills but also rewards them with real prizes or tournament tickets. Leader boards and tournaments are regularly held among members of the PokerStars School community.

Оставите одговор

Ваша адреса е-поште неће бити објављена. Неопходна поља су означена *